تاریخ طبّ ایرانی اسلامی در سه دهه گذشته
سال ۱۳۵۹ جرقه‌های تحول در نظام سلامت کشور
مقام معظم رهبری در سال ۱۳۵۹ به کشور هندوستان سفری دارند و در این سفر از بیمارستان‌های سنتی بازدید می‌کنند و این بازدید، جرقه‌ای است برای زمینه‌سازی گسترش طبّ سنتی در ایران.
مقام معظم رهبری می‌فرمایند:
«ما ابن سینا داشتیم که هنوز که هنوز است کتابش مرجع درسی و مهم پزشکی دانشگاه‌های دنیاست، یا رازی را داشتیم یا دیگرانی از این قبیل را، چرا بایستی امروز به خودکفائی علمی کشور امید نبندیم؟ من در چند سال قبل در اوایل انقلاب، سال ۱۳۵۹ بود یک سفری با یک هیأتی به هند رفته بودم. آنجا مأمورین وزارت خارجه به ما اطلاع دادند که یک بیمارستان گیاه درمانی وجود دارد. من خیلی علاقمند شدم که آنجا را ببینم و رفتم دیدم از نزدیک، بیمارستان بسیار وسیع و مفصلی بود، اسم فارسی هم برایش انتخاب کرده بودند به نام همدرد. با اینکه هند بود. در دهلی نو مرکزش بود و در استان‌های مختلفی از هند شعبه داشت که این فقط یک بیمارستان نبود، هم بیمارستان بود هم مرکز تحقیقات، بلکه یک دانشکده بود که تدریس در آنجا می‌شد، ما در آنجا کارهای گیاهی درمانی را دیدیم.
بنده آنجا به ذهنم آمد که می‌بایستی (گیاه درمانی) را در ایران پیگیری کنیم، وقتی از هند به ایران آمدم با مسؤولین آن وقت صحبت کردم و از آنها قول گرفتم که به طور قطعی دنبال این قضیه باشند، ولی اقدامی نکردند».۱
احیا طبّ ایرانی اسلامی
با سخنرانی مقام معظم رهبری در جمع پزشکان در سال ۱۳۸۴ دغدغه و پیگیری پیوسته و چند ساله ایشان برای راه اندازی بیمارستان‌های سنتی و عدم توجه مسؤولین به این امر رسانه‌ای می‌شود.
پیروی سخنان صریح مقام معظم رهبری دانشکده طبّ سنتی در سال ۱۳۸۵ تأسیس می‌گردد که متأسفانه فارغ التحصیلان این دانشکده تناسب عددی و تنوع مهارتی با نیاز جامعه ندارند و تنها مدرک PHD که مدرکی پژوهشی و مطالعاتی است دریافت می‌کنند، بر اساس قانون این مدرک مجوز ویزیت و درمان‌گری نیست.۲
در سال ۱۳۸۶ مقام معظم رهبری خطاب به رئیس جمهور فرمودند:
«این گیاهان دارویی و طبّ سنتی از جمله کارهایی است که می‌تواند باب جدیدی در مسایل کلان مربوط به بهداشت و درمان بگشاید. توجه و اهتمام جناب عالی در این کار بسیار مفید خواهد بود».۳
در ادامه پیگیرهای مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۷ ستاد تخصصی جهت پیگیری دغدغه‌های رهبری تشکیل می‌شود.
مقام معظم رهبری در نوروز ۱۳۹۱ در جمع هیأت دولت در جوار حرم رضوی(ع) فرمودند:
«انرژی هسته‌ای مال آنها بوده است که آن را گرفته و به خوبی از پس آن برآمدیم. دغدغه قلبی امروز من طبّ ایرانی-اسلامی است، به آن بپردازید».۴
حمایت دولتی از طبّ سنتی در سال ۱۳۹۲
حمایت از طبّ سنتی تا اواخر دولت دهم ادامه داشت تا جایی که دکتر احمدی نژاد در اردیبهشت ۱۳۹۲با تشکیل معاونت طبّ سنتی-اسلامی وزارت بهداشت و تأسیس دانشگاه طبّ سنتی-اسلامی تلاش کرد گامی عملی در راستای حمایت و گسترش این دانش چند هزار ساله بردارد.
تعطیلی معاونت طبّ سنتی
هیأت وزیران در جلسه ۸/ ۱۰/ ۱۳۹۲ به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد: تصمیم‌نامه شماره ۴۴۳۵۱/ت۴۸۹۲۳ن، مورخ ۲۸/ ۲/ ۱۳۹۲ لغو می‌شود. موضوع این نامه اجازه ایجاد معاونت طبّ سنتی ایرانی-اسلامی به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. پیروی این اتفاق تنها در تهران ۱۴ مرکز طبّ سنتی تعطیل گردید که در متن پلمب مرکز حجامت ایران آمده است:
«این مکان حسب دستور مقام قضایی بازپرس شعبه پنجم دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۱۹ تهران به‌علت نداشتن مجوز از مراکز قانونی مربوطه تا اطلاع ثانوی پلمب است».
با تاکید اسلام بر حجامت و وجود ۵۵۰ روایت معتبر در باب ضرورت و شیوه حجامت، متأسفانه مرجعی قانونی برای اعطا مجوز حجامت وجود ندارد.
این حوادث نشان داد که در حوزه قوانین جاری هنوز قانون نظارت بر طبّ مصوب سال ۱۳۳۴ در جریان است.
سیریل الگود پزشک سفارت انگلستان در کتاب تاریخ پزشکی ایران وضع قانون منع طبابت سنتی مصوبه ۱۳۳۴ را به عنوان آخرین میخ تابوت طبّ ابن‌سینا معرفی کرده و می‌گوید:
«در سال ۱۹۱۱ میلادی، وضع قانون طبابت بر اساس دیپلم و مدرک صورت گرفت که می‌گفت هیچ کس در هیچ نقطه از ایران حق اشتغال به هیچ یک از فنون طبابت را ندارد مگر این که از وزارت معارف اجازه نامه گرفته یا تصدیق نامه از ممالک خارجه داشته باشد. بدین ترتیب، آخرین میخ تابوتی که حاوی جسد مرده طبّ سنتی بود کوبیده شد. سمت معلمی طبّ ابن‌سینا نیز منسوخ شد».۵
چکیده سخن آنکه در سده اخیر رسماً طبّ سنتی، در ایران تعطیل شد تا اینکه با تأکید مقام معظم رهبری و با ابلاغ «سیاست‌های کلی بهداشت و درمان» در سال ۱۳۹۳رسماً تعطیلی طبّ سنتی در ایران پایان یافت و تنها نیازمند بسترسازی اجتماعی و تصویب قوانین و آیین‌نامه‌های اجرایی دولتی می‌باشد.
———————–
–
۱٫ بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از پزشکان (۵/۶/۱۳۶۳).
۲٫ دکتر مصدق رئیس دانشکده طبّ سنتی در کارگاه آناتومی دانش پژوهان موسسه رویش مهدوی در دانشگاه شهید بهشتی در اردیبهشت ۱۳۹۵اعلام کرد: «طی ۹ سال گذشته که از راه‌اندازی دانشکده طبّ سنتی می‌گذرد، ۴۰۰ پزشک، متخصص طبّ سنتی شده‌اند». (به نقل از مؤلف)
۳٫ نامه مقام معظم رهبری به ریاست محترم جمهور در سال ۱۳۸۶٫
۴٫ محمدحسن طریقت منفرد وزیر اسبق بهداشت در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران، با موضوع «ضرورت احیا طبّ اسلامی برای نیازمندی‌های اساسی درمان بشریت». (مهر ۱۳۹۴)
۵٫ سیریل الگود، تاریخ پزشکی ایران، ص۱۲۸٫
ثبت دیدگاه