سلامتی در سفر

آیا سفر در سلامتی نقش دارد؟

✍️در روایت آمده است:

🔆پیامبر خدا صلى‌ الله ‌علیه و ‌آله فرمودند:

«سَافِرُوا تَصِحُّوا »

💎مسافرت کنید تا سالم بشوید .

این سخن، دو واژه است که با اختصار، نقش سفر در تندرستی را بیان می کند؛ چرا که هرگاه انسان به سفر رود، با بدنی بر می گردد که بر بیماری پیروز شده و از نگاه جسمی و روحی با نشاط تر و فعال تر گردیده و این چیزی است که ما آن را به خوبی می بینیم.

چه کنیم تا سفر بدون آسیب و ضرر باشد؟

سفر، قوانین و شرایطی دارد که اگر رعایت شوند سفر، بی خطر خواهد شد.

• ۱- روز سفر:

مستفاد از روایات بهترین روز برای مسافرت، روز شنبه است.

در روز دوشنبه نباید سفر آغاز شود.

قابل ذکر است که سفر کردن در هیچ روزی ممنوع نیست و هیچگاه زیانی ندارد؛ اما برخی روزها از روزهای دیگر بهتر است؛ نظیر روز شنبه و روز پنج شنبه و هرکه دچار بیم شود باید این بیم خود را توسط صدقه دادن برطرف کند یا توسط دعا یا قرآن خواندن؛ همانند خواندن سوره “هل أتى على الانسان” در رکعت نخست نماز بامداد.

• ۲- قمر در عقرب: 

در روایت، چنانچه قمر در عقرب باشد، از سفر کردن نهی شده است.

در ایام قمر در عقرب نباید مسافرت کرد.

🔆از امام صادق علیه السلام روایت شده است:

«مَنْ‌ سَافَرَ أَوْ تَزَوَّجَ‌ وَ الْقَمَرُ فِی الْعَقْرَبِ لَمْ یَرَ الْحُسْنَى»

💎 کسی که مسافرت کند یا ازدواج کند درحالی که قمر در عقرب باشد نیکی نمی‌بیند.

📙الکافی، ج ۸، ص ۲۷۵

• ۳-  وصیت کردن:

به طور کلی سفر، خالی از خطر نیست و در خطرناک بودن آن، سوار شدن، چهارپا یا ماشین یا هواپیما و یا هر وسیله ای دیگر همچون کشتی و قطار بسنده است.

🔆 امام صادق علیه السلام فرمودند:

«مَنْ‌ رَکِبَ‌ رَاحِلَهً فَلْیُوص»

💎 کسی که سوار بر مرکب می‌شود وصیت کند.

📙 الکافی،ج ۴، ص ۵۴۲

• ۴- صدقه دادن:

مستحب است که سفر با دادن صدقه آغاز شود.

🔆 امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:

«افْتَتِحْ‌ سَفَرَکَ‌ بِالصَّدَقَهِ وَ اخْرُجْ إِذَا بَدَا لَکَ وَ اقْرَأْ آیَهَ الْکُرْسِیِّ وَ احْتَجِمْ إِذَا بَدَا لَک‌»

💎 سفرت را با صدقه آغاز کن و هر زمان خواستی خارج شو.

📙 من لا یحضر الفقیه، ج۲،ص ۲۶۹

• ۵- همراه داشتن چوب درخت بادام تلخ:

✍️ در روایت آمده است:

💎  کسی که برای سفر خارج شود و به همراه او عصایی از بادام تلخ باشد و آیه‌ ی:

« وَ لَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقاءَ مَدْیَنَ قالَ عَسى‌ رَبِّی أَنْ یَهْدِیَنِی سَواءَ السَّبِیلِ»  تا  «… وَ اللَّهُ عَلى‌ ما نَقُولُ وَکِیلٌ»

(آیات ۲۲ تا ۲۸ سوره قصص) را بخواند؛ خداوند او را از هر درنده ای و دزدی و هر زهردار، ایمن خواهد کرد تا نزد خانواده و منزلش برگردد و هفتاد و هفت فرشته برای او استغفار می‌کنند تا برگردد و چوب را روی زمین بگذارد.

📙 من لا یحضرالفقیه، ج۲،ص ۲۶۹

✔️ به طور کلی همراه داشتن عصا در سفر ، سودمند است.

• ۶- خواندن دعا هایی که در کتب ادعیه برای سفر وارد شده است.

🔸دعای سالم برگشتن از سفر:

🔆  از امام ابی الحسن علیه السلام روایت شده است :

💎  اگر مردی می‌خواهد سفر کند، بر درب خانه اش، به سمتی که می‌خواهد برود بایستد و سوره حمد را به سمت جلو و به سمت راست و چپ خود بخواند و معوذتین (سوره ناس و فلق) را به سمت جلو و سمت راست و چپ خود و آیت الکرسی را هم به همین ترتیب بخواند و سپس بگوید:

« اللَّهُمَّ احْفَظْنِی وَ احْفَظْ مَا مَعِی وَ سَلِّمْنِی وَ سَلِّمْ مَا مَعِی وَ بَلِّغْنِی وَ بَلِّغْ مَا مَعِی بِبَلَاغِکَ الْحَسَنِ الْجَمِیل‌» خداوند او و آنچه بر اوست و آنچه همراه او است را سالم و حافظ می‌دارد.

📙الکافی،ج۴،ص۲۸۴

• ۷- خواندن دو رکعت نماز  قبل از سفر:

💎هر که بخواهد به سفر رود هنگام بیرون رفتن دو رکعت نماز گزارد و بگوید:

« اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ الیوم نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ ذُرِّیَّتِی وَ دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی وَ أَمَانَتِی وَ خَاتِمَهَ عَمَلِی‌»

در خبر از رسول خدا صلى‌ الله ‌علیه و ‌آله آمده است: “خداوند هرآنچه بخواهد به او عطا می‌کند.“

📙المحاسن، ج۲،ص ۳۴۹

• ۸- گفتن بسم الله الرحمن الرحیم هنگام سوار شدن بر وسیله نقلیه:

🔆 رسول الله صلی الله علیه و اله فرمودند:

« إِذَا رَکِبَ الرَّجُلُ الدَّابَّهَ فَسَمَّى‌ رَدِفَهُ‌ مَلَکٌ‌ یَحْفَظُهُ حَتَّى یَنْزِلَ فَإِنْ رَکِبَ وَ لَمْ یُسَمِّ رَدِفَهُ شَیْطَانٌ»

هنگامی که شخصی می‌خواهد سوار مرکب شود، نام خداوند را ببرد؛ همراه او فرشته ای خواهد بود که او را محافظت می‌کند تا از مرکب پایین بیاید و اگر بسم الله نگوید شیطان همراه او خواهد بود.

📙المحاسن، ج۲، ص ۶۲۸

• ۹- دعا هنگام سوار شدن:

✍مستحب است هنگام سوار شدن بگوید:

« بِسْمِ‌ اللَّهِ‌ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ‌ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ‌ الْحَمْدُ لِلَّهِ‌ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ‌ وَ مَنَّ عَلَیْنَا بِالْإِیمَانِ وَ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله.»

روایت شده است هر کسی که این دعا را بخواند او و مرکبش محفوظ می‌ماند تا اینکه از مرکب پایین بیاید.

📙الکافی،ج۶،ص۵۴۰

• ۱۰- خواندن سوره قدر:

خواندن سوره قدر مستحب است.

از امام زین العابدین علیه السلام روایت شده که فرمودند:

💎اگر چیزی بر تقدیر پیشی می گرفت به طور حتم می گفتم:

خواننده انّا انزلناه، هنگامی که سفر می کند یا از منزلش بیرون می رود به زودی باز می گردد.

📚 مکارم الاخلاق،ص۲۴۳

 سوره قدر قبل از خارج شدن از منزل و سوار شدن بر  وسیله نقلیه خوانده شود.

 خواندن سوره قدر، یک پیشگیری از پا درد و کمردرد و تمام مشکلات راه رفتن است.

• ۱۱- تنها مسافرت نکردن:

🔆 پیامبر خدا صلی الله علیه و اله فرمودند :

«الرَّفِیقَ‌ ثُمَ‌ السَّفَرَ»

💎 اول رفیق و همسفر انتخاب کنید بعد به مسافرت بروید .

📙 الکافی، ج۴، ص ۲۸۶

• ۱۲- بهترین تعداد، ۴ نفره سفر کردن است.

🔆ابی عبدالله علیه السلام:

«…قَالَ وَاحِدٌ شَیْطَانٌ وَ اثْنَانِ‌ شَیْطَانَانِ‌ وَ ثَلَاثَهٌ صَحْبٌ وَ أَرْبَعَهٌ رُفَقَاء.»

مسافر تنها، شیطان است و دو نفر دو شیطان هستند و سه نفر همراه هستند و چهار نفر رفیق هستند.

📙المحاسن، ج ۲، ص۳۵۶

 بنابراین بهترین تعداد در سفر، چهار نفر است.

• ۱۳- دعای تنها سفر کردن:

اگر کسی ناچار شد تنها مسافرت کند دعای زیر را بخواند:

✍️ در روایت آمده است:

💎کسی که به تنهایی سفر می‌رود بگوید :

« مَا شَاءَ اللَّه لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ اللَّهُمَّ آنِسْ‌ وَحْشَتِی‌ وَ أَعِنِّی عَلَى وَحْدَتِی وَ أَدِّ غَیْبَتِی.»

📙المحاسن، ج۲، ص ۳۵۵

• ۱۴- همراه داشتن سفره و غذا های خوب:

🔆امام صادق علیه السلام می فرمایند:

💎هنگامی که مسافرت کردید، سفره همراه داشته باش و با غذاهای خوب و رنگارنگ پر کنید.

📙المحاسن، ج۲، ص ۳۶۰

• ۱۵- همراه داشتن تربت امام حسین علیه السلام:

«قد روی أن من أخذ معه شیئاً من تربه الحسین کان حرزاً له.»

💎روایت شده است هر که اندکی از تربت امام حسین به همراه داشته باشد این تربت نگهبان او خواهد بود.

« مَنْ خَافَ سُلْطَاناً أَوْ غَیْرَهُ وَ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ وَ اسْتَعْمَلَ ذَلِکَ کَانَ‌ حِرْزاً لَه»

💎 کسی که از سلطان یا غیر آن می‌ترسد و هنگام خروج تربت استفاده کند برای او حرز است.

 اگر تسبیحی از تربت درست شود خیلی بهتر است.

• ۱۶- دعا هنگام توقف کردن:

✍در روایت آمده است:

💎 ای علی علیه السلام هرگاه برای استراحت توقف کردی بگو:

« اللَّهُمَ‌ أَنْزِلْنِی مُنْزَلًا مُبارَکاً وَ أَنْتَ‌ خَیْرُ الْمُنْزِلِین‌»

زیرا خیر آن سرزمین به تو خواهد رسید و شر آن از تو دفع خواهد شد.

 📙من لایحضرالفقیه، ج۲، ص۲۹۸

• ۱۷- سبک راه رفتن:

انسان باید در حرکت، خیز داشته باشد و سبک حرکت کند و سنگینی به خود ندهد و بیشتر روی پنجه پا راه برود.

✍️پیامبر خدا صلی الله علیه و اله به عده ای رسید که پیاده روی می‌کردند و از سختی راه رفتن و خستگی شکایت کردند پیامبر خدا صلی الله علیه و اله فرمود:

💎از سبک حرکت کردن کمک بگیرید.

📙المحاسن ،ج۲، ص ۳۷۷

• ۱۸- دعا هنگام ورود به شهر:

در وصیت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به حضرت امیرالمومنین علیه السلام سفارش شده است :

هنگامی که خواستی به شهر یا روستایی وارد بشوی موقعی که آن مکان را مشاهده کردی بگو :

« اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ خَیْرَهَا وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّهَا اللَّهُمَّ أَطْعِمْنَا مِنْ جَنَاهَا وَ أَعِذْنَا مِنْ وَبَائِهَا وَ حَبِّبْنَا إِلَى‌ أَهْلِهَا وَ حَبِّبْ صَالِحِی أَهْلِهَا إِلَیْنَا.»

• ۱۹- خوردن از پیاز هر شهری که وارد آن شدیم:

🔆 رسول الله صلی الله علیه و اله:

« إِذَا دَخَلْتُمْ بَلَداً فَکُلُوا مِنْ‌ بَصَلِهَا یَطْرُدْ عَنْکُمْ وَبَاءَهَا.»

💎 هنگامی که به شهری وارد شدید از پیاز آنجا بخورید تا وباء آن شهر از شما دفع شود.

📙المحاسن، ج۲، ص۵۲۲

هر شهری میکروبی دارد  که مختص آن شهر است و برای اهل آن شهر ضرر ندارد ولی برای فرد غریبه ضرر دارد زیرا بدن غریبه با این میکروب آشنا نیست.

• ۲٠- زود برگشتن به خانه:

🔆رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:

💎سفر، تکه ای از عذاب است پس در بازگشت به سوی اهل خود سرعت بخشید.

• ۲۱- عمامه پوشیدن با تحت الحنک:

🔆امام صادق علیه السلام فرمود:

💎برای کسی که از خانه‌ی خود خارج می‌شود در حالی که عمامه با تحت الحنک گذاشته است، سالم برگشتن را ضمانت می‌کنم.

📙 من لایحضرالفقیه، ج۱، ص۲۶۶

• ۲۲- از مجموع روایات استفاده می‌شود که مسافرت از راه خشکی بهتر از دریا است.

• ۲۳- مسافرت کردن در شب بهتر از روز است:

✍️در روایت آمده است:

عَلَیْکُمْ‌ بِالسَّفَرِ بِاللَّیْلِ فَإِنَّ الْأَرْضَ تُطْوَى بِاللَّیْل

💎 برشما باد سفر کردن در شب، زیرا زمین در شب تا می‌شود.

📙الکافی، ج۸،ص۳۱۴

• ۲۴- زمان شروع سفر:

مستفاد از روایات، بهترین زمان برای شروع سفر، نیمه‌ دوم شب است. امر شده است که در نیمه‌ اول شب استراحت شود؛ زیرا خداوند نیمه اول شب را برای استراحت قرار داده است. بعد از طلوع افتاب هم مسافرت خوب است.

نیمه‌ اول شب برای مسافرت مناسب نیست:

«وَ إِیَّاکَ وَ السَّیْرَ مِنْ‌ أَوَّلِ‌ اللَّیْل»

💎 از سفر کردن در اول شب بپرهیز.

📚المحاسن،ج۲،ص۳۷۶

• ۲۵- بدون هدف و دلیل مسافرت نکنیم:

🔆رسول خدا صلی الله علیه و اله:

💎سزاوار است که مسلمان عاقل، در سه چیز به مسافرت بپردازد: برای تجارت یا برای توشه جمع کردن برای آخرت (مانند حج رفتن) یا برای لذتی که حرام نباشد.

📙الکافی، کلینی، ج۵، ص۸۷

✍️به طور کلی موضوع سفر، دو چیز را در بردارد:

🔹یکی این که خودِ سفر، یکی از عوامل سلامتی است. 

🔹دوم این که ما چه باید بکنیم که سفر با سلامتی انجام شود و حادثه یا پیشامد ناگواری در آن رخ ندهد و آسان و راحت باشد.

📝منبع:

📚ارشادات الرسول المصطفی صلی الله علیه و آله فی الصحه و طول العمر، ص ۳۶۶-۳۵۱